Słownik Personalistyczny na 2017

Słownik Personalistyczny na rok 2017 /1

1.Człowiek jest osobą. Człowiek jest przede wszystkim osobą. Ludzka natura jest czymś drugorzędnym.

2.Człowiek rodzi się jako osoba. Rodzi się jako osoba wcielona.

3.Człowiek powinien rodzić się w rodzinie.

4.Rodzina jest pierwszym i podstawowym środowiskiem człowieka. Rodzina jest wspólnotą osobową.

Słownik Personalistyczny na rok 2017 /2

5. Człowiek rodzi się jako osoba uduchowiona i wcielona. Cielesność i duchowość tworzą naturę człowieka. Ludzka natura obejmuje więc dusze i ciało. Ale to nie jest cały człowiek.

6. Człowieka nie stanowi ani sama natura, ani sama osoba. Człowiek jest tworem bezpośredniego związku przyczynowego między osobą (przyczyna) a naturą (skutek).

7. Dlatego nie można rozważać człowieka jako samą naturę, ale trzeba go pojmować jako osobę, która umożliwia powstanie natury duchowo-cielesnej. Nie byłoby duchowej natury człowieka bez osobowej aktywności.

8.Środowiskiem człowieka jest rodzina stanowiąca osobową wspólnotę. Dlatego człowiek zrodzony jako osoba potrzebuje opieki osoby matki oraz współdziałania osoby ojca.

9. Żeby człowiek mógł rozwijać swoją naturę w kierunku działalności osobowej (czyli w stronę moralności i religijności), potrzebuje osobowego środowiska rodzinnego. Mówiąc wprost, nie można wychować człowieka (dziecka) bez ojca i matki. Osobowe wychowanie odbywa się w rodzinie. Żadne instytucje nie są w stanie tego zastąpić.

Słownik Personalistyczny na rok 2017 /3

10.Podstawą rozwoju osobowego są relacje osobowe. Pomiędzy rodzicami a dziećmi istnieją „naturalne” relacje osobowe. Te relacje powstają już w momencie poczęcia i narodzin dziecka. Te relacje powstają na gruncie podmiotowości istnienia, dlatego mają niezmienny charakter i trwają przez całe życie.

11. Relacje osobowe są podstawą osobowego rozwoju człowieka. Ten rozwój polega na aktywności osobowych własności istnienia, która sprawia na gruncie natury (dusza i ciało) wytworzenie działań moralnych i religijnych.

12. Nasza osoba uaktywnia się pod wpływem relacji osobowych. Gogacz pokazał, że relacje osobowe dotyczą porządku istnienia. Łączą one ze sobą transcendentalne własności osobowe istnienia, czyli dobro z dobrem, prawdę z prawdą oraz piękno z pięknem.

13. Wzmocniona przez relacje osobowe aktywność osoby (podmiotowości osobowej istnienia) sprawia akty kontemplacji, sumienia i upodobania, które z kolei przyjęte przez władze duchowe (umysł, wolę i uczuciowość) usprawniają i umacniają te władze do działań moralnych i religijnych.

14. Wywołane w ten sposób działania osobowe (słowo prawdy, czyn dobra oraz przeżycie piękna) prowadzą do powstania cnót moralnych i religijnych – wiary, miłości i nadziei.

Słownik Personalistyczny na rok 2017 /4

15.Te cnoty, trochę mylnie zwane teologicznymi, stanowią podstawę życia moralnego i religijnego człowieka. Życie moralne i religijne musi być oparte na realnych sprawnościach naszych władz duchowych, a nie na naszej wiedzy lub myśleniu o tych sprawach. Ani wiedza, ani myślenie nie dają bowiem sprawczej mocy do działania. One nie napędzają osobowego działania człowieka.

16. Człowieka nie można nauczyć moralności lub religijności, tak jak uczy się go jakiejś wiedzy czy myślenia. Moralność i religijność powstają w trakcie osobowego doświadczenia, czyli uczestniczenia w osobowej wspólnocie (w rodzinie lub Kościele) poprzez relacje osobowe.

17. Życie człowieka wymaga solidnych, czyli realnych, podstaw osobowych, żeby mógł on zbudować swój charakter moralny, czyli osobowość. Osobowość stanowi wyposażenie naszej duchowości. Osobowość tworzą osobowe działania naszych władz duchowych oraz cnoty osobowe zawarte w tych władzach.

18. Na poziomie duszy mamy więc do czynienia najpierw z władzami (umysł, wola i uczuciowość), dalej idą działania osobowe (słowo prawdy, czyn dobra i przeżycie piękna), a wreszcie otrzymujemy cnoty osobowe (wiara, miłość i nadzieje).

19.Całe to duchowe wyposażenie jest kształtowane i rozwijane we wspólnocie rodzinnej, gdzie panuje klimat faktycznie osobowy. Wspólnota osobowa tworzy wyjątkowe środowisko nie do powtórzenia w żadnej wersji instytucjonalnej.

Słownik Personalistyczny na rok 2017 /5

20. Żadna instytucja nie tworzy wspólnoty osobowej, ponieważ jest oparta na założeniach i wymogach prawnych. To przepisy prawa określają działalność instytucji. Instytucje są powołane i działają w zakresie społecznym, czyli koordynują sprawne działania konieczne dla funkcjonowania państwa. Instytucje są powołane do angażowania obywateli w działalność użyteczną społecznie.

21. Instytucje nie potrafią stworzyć lub kształtować klimatu osobowego, nie są w stanie kształtować osobowej moralności lub religijności. One tworzą strukturę prawną dla sprawnej współpracy w ramach konkretnych zadań lub celów społecznych.

22. Jeżeli jednak członkowie danej instytucji nie posiadają własnej osobowości moralnej, to taka struktura przeradza się w układ władzy, który przestaje służyć człowiekowi (osobie człowieka). Prawo nie jest w stanie ogarnąć ludzkiej sympatii i życzliwości, prawo nie znosi miłosierdzia, czyli postawy jak najbardziej osobowej.

23. Jeżeli młodego człowieka zepchniemy od razu w jakiś układ lub strukturę instytucjonalną (np. gang), to możemy być pewni, że pozbawimy go rozwoju osobowego i moralnego. A tego nie da się nadrobić w późniejszym okresie. Stąd na przykład pochodzi choroba sieroca dzieci „wychowywanych” w Domach Dziecka. Sieroctwo jest przede wszystkim pozbawieniem relacji osobowych.

24. Dlatego tak ważna jest rola rodziców i rodziny, którzy tworzą razem „naturalną” wspólnotę osobową. Ponadto w rodzinie konieczna jest łączność małżonków, którymi są osoba kobiety i osoba mężczyzny.

Słownik Personalistyczny na rok 2017 /6

25. Człowiek może być osobą kobiety albo osobą mężczyzny. Małżeństwo, czyli związek małżeński, tworzą dwie dopełniające się pod względem natury osoby – kobieta i mężczyzna. Tylko te dwie różne osoby dopełniają się pod względem natury, co sprawia, że mogą począć nowe życie, życie dziecka.

26. Można więc postawić tezę, że związki jednopłciowe (homoseksualne) są zwykłym nieporozumieniem, gdyż nie może wtedy dochodzić do pełnej łączności osobowej skutkującej poczęciem nowego życia na poziomie ludzkiej natury.

27. Realizacja seksualności (albo raczej nasze pomysły na seks) w inny sposób, czyli bezosobowo, jest odrzuceniem osoby i osobowości człowieka. Jest to tylko dowolny pomysł człowieka, coś, co neguje fundamenty osobowe człowieka.

28. Osoba ludzka została stworzona przez Boga i nie ma nic wspólnego z ewolucją świata przyrodniczego. Bóg stworzył człowieka jako osobę mężczyzny i osobę kobiety. W proces ewolucyjny wpisuje się jedynie cielesność człowieka. Jednak już jego duchowość ma podstawy w sprawczej aktywności osobowej podmiotowości istnienia.

29.Już wcześniej zaznaczyliśmy, że człowiek nie jest ani samą osobą, ani samą naturą. Człowiek jest związkiem przyczynowo-skutkowym osoby i natury. Osoba ludzka (kobieta lub mężczyzna) pochodzi od Boga, ale została wcielona w naturę cielesną powstałą na drodze ewolucyjnej. Nie sposób tego zanegować.