Osobowe działania człowieka /4

19. Natomiast empiryzm, a za nim współczesna nauka, odrzucił koncepcję osoby ludzkiej i skupił się na zjawiskowej stronie ludzkiej natury. Chodziło o to, w jaki sposób przejawia się i jest obserwowalne zachowanie człowieka. A to, co jest i dzieje się w środku, wiedzy naukowej nie obchodzi.

20. Dlatego dzisiaj mamy dwie zupełnie rozbieżne wizje człowieka. Jedną jest wizja człowieka jako osoby, głoszona tradycyjnie przez teologię katolicką. A drugą stanowi wizja człowieka jako organizmu żywego (czyli w zasadzie zwierzęcia), proponowana przez modne ideologie. Cała kulturalna działalność człowieka jest wtedy traktowana jako nadbudowa na materialnym podłożu.

21. Jeżeli istotę człowieczeństwa sprowadzamy do biologicznego organizmu, to mamy od razu problem z wyjaśnieniem twórczości kulturowej człowieka. Skąd tak naprawdę wzięła się kultura, której istnienia nie sposób podważyć?

22. Jeżeli z kolei uznamy działalność kulturową z istotny wyróżnik człowieka, to tym samym odłączmy go od świata przyrodniczego. Musimy wówczas przyjąć, że człowiek jest jakąś świadomością, czyli duchowością ograniczoną do myślenia i wolnego wyboru, co skutkuje zupełnym oderwaniem człowieka od jakiejkolwiek postaci realności. Człowiek musiałby być pojmowany jako niezależna samoświadomość, która funkcjonuje w jakimś intencjonalnym lub wirtualnym świecie. Człowiek stałby się wówczas jakimś tworem literackim. Sam musiałby stworzyć swój własny los. Ale nie byłoby mowy o żadnej komunikacji między ludźmi. Każda świadomość byłaby panem i twórcą samej siebie. Zapytacie z pewnością, czy już tak się nie dzieje? Aż strach odpowiedzieć na to pytanie!

23. Powróćmy jednak do wizji personalistycznej człowieka.

24. Człowiek jest przede wszystkim osobą i życiem. Osoba odpowiada za powstanie duchowości człowieka, natomiast życie (podmiotowość ożywcza) odpowiada za powstanie ludzkiej cielesności, czyli organizmu człowieka. Można przyjąć, że używane ogólnie pokreślenie ludzka egzystencja obejmuje właśnie podmiotowość osoby i podmiotowość życia zawarte w istnieniu urealniającym bytowość człowieka.