(5) Osobowa aktywność
Osoba jest już egzystencją, czyli
aktywnością istnienia. Osoba jest aktywnością istnienia, zaś natura jest
aktywnością istoty. Osoba działa dzięki mocy sprawczej, natomiast natura działa
dzięki możności wykonawczej. Osoba jest sprawcą czynów, zaś natura jest ich
wykonawcą. Natura działa tylko na zasadzie możliwości lub zdolności. Działa
przy pomocy władz-możności.
Akty osobowe mają moc sprawczą.
Są one wyrazem aktywności istnienia. W aktach osobowych działają same własności
istnienia (prawda, dobro, piękno). Osoba aktywizuje naturę. Osoba doskonali
naturę. Natura może działać mocą osoby, zaś osoba działa poprzez naturę.
Akty osobowe poruszają i
uruchamiają władze duchowe. Akty osobowe nadają poszczególnym władzom
odpowiednie zasady działania. Dla rozumu jest to logos (słowo prawdy), dla woli
jest to eros (umiłowanie dobra). Bez takiego udziału osobowej aktywności władze
duchowe mogą działać jedynie na zasadzie możliwości i wolności (a właściwie
dowolności). Rozum może wtedy pomyśleć, co zechce, natomiast wola może wybrać,
co się jej spodoba.
Powstaje pytanie: co sprawia akty
osobowe? Czy jest to rola i zadanie relacji osobowych z Bogiem? Relacje osobowe
z pewnością ożywiają aktywność prawdy i dobra (także piękna). Dlatego może to
wywoływać osobowe akty kontemplacji i sumienia.
Ale musimy jednocześnie
uporządkować swoją naturę. Trzeba przecież dostosować nasze władze duchowe na
przyjęcie osobowej zasady działania. Trzeba oczyścić władze z błędnych i
niepotrzebnych działań. Trzeba odrzucić i pozbyć się niepotrzebnych
przyzwyczajeń. Na tym właśnie polega nawrócenie wracamy się na powrót do prawdy
i dobra i czekamy na ich aktywność. Musimy więc odrzucić złe działania, aby
zrobić miejsce dla właściwych zasad. Dla słowa prawdy, czyli dla logosu, oraz
dla umiłowania dobra, czyli dla erosa. Logos i eros są już skutkami aktów
osobowych. Są to skutki zawarte we władzach rozumu i woli, gdzie stają się
zasadami i pobudkami do działania dla tych władz. Jeśli rozum posiada słowo
prawdy (logos), to może wypowiedzieć prawdę – może mówić prawdę. Jeśli wola
posiada umiłowanie dobra (eros), to może kochać i pragnąć osobowego dobra.
Wówczas działania rozumu i woli są trwałe i niezmienne, gdyż są trwale
usprawnione dzięki tym zasadom.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz