Jak powinniśmy ze sobą rozmawiać?

34. Jak powinniśmy ze sobą rozmawiać? Musimy pamiętać, że mowa bierze swój początek od osoby. To osoba przemawia do osoby. Osoba przemawia dzięki słowu prawdy. Dlatego w rozmowie najważniejszy jest przekaz słowa. W rozmowie powinniśmy się obdarzać słowem prawdy, które stanowi zasadę i istotę poznania. Dlatego swoje wypowiedzi musimy dostosowywać do słowa prawdy, które chcemy przekazać drugiej osobie. Wtedy możemy mówić o istotnej rozmowie, jak to nazywał Witkacy.

Gdy jednak rozmowa pozostaje jedynie wymianą myśli i poglądów, wtedy przybiera postać dyskusji naukowej lub politycznej, albo dyskusji o sprawach codziennych, ale niekoniecznie niesie ze sobą jakąkolwiek prawdę dotyczącą człowieka (jako osoby). Osobowa prawda objawia się bowiem w dialogu osobowym – w relacji Ja-Ty, jak to określał Buber. Wtedy człowiek wypowiada fundamentalne słowo, czyli słowo prawdy, bo prawda jest fundamentem osobowego dialogu i porozumienia.

Jeśli nie stać Cię na taki dialog, to znaczy, że nie potrafisz już żyć jak osoba. Ślizgasz się po lodowatej powierzchni swojej świadomości. Chciałbyś dogonić jakieś osoby wokół Ciebie, ale nie masz siły i wytrzymałości. Kręcisz się w kółko, robisz ósemki i zawracasz. W końcu z kimś się zderzasz, kto Cię ochrzani, jak jeździsz baranie. Najlepiej jedź za mną. I wtedy już poddajesz się poleceniom i rozkazom innych. Stajesz się posłusznym obywatelem i pracownikiem, aby wreszcie zapomnieć zupełnie o swojej osobie i być tylko funkcjonariuszem czegoś tam.