Czym jest łaska?

16. Czym jest łaska? Łaska jest darem Boga. Może się więc wydawać, że Pan Bóg rozdaje nam jakieś prezenty. Ale to nie jest takie proste. Łaska jest darem osobowym. Polega na nawiązaniu relacji osobowych. Bóg obdarza nas relacjami osobowymi. To znaczy, że łączy się bezpośrednio z naszą osobą za pomocą transcendentnych relacji. Nasza osobowa podmiotowość istnienia dysponuje własnościami dobra, prawdy i piękna. Te osobowe własności transcendentalne pozwalają na łączność z Osobowym Bogiem. Boskie Dobro łączy się z naszym osobowym dobrem, Boska Prawda łączy się z naszą osobową prawdą, Boskie Piękno (Chwała Boża) wspiera nasze osobowe piękno. W ten sposób Bóg uobecnia się w człowieku. To może się dokonywać wyłącznie na poziomie aktu istnienia. Dopiero moc sprawcza i aktywność, które rodzą się z racji łączności z Bogiem, mogą się przelewać do naszej duchowości i cielesności. Bóg nie może się uobecniać bezpośrednio ani w duszy, ani w ciele, czyli nie może się uobecniać w naszej naturze, gdyż mamy tam do czynienia ze sferą możnościową, zaś Bóg objawia się w akcie a nie w możności.

Taka relacyjna łączność z Bogiem wzmacnia i aktywizuje naszą osobę. Dzięki temu osobowe własności dobra, prawdy i piękna uzyskują moc sprawczą, która wywołuje osobowe akty kontemplacji, sumienia i upodobania piękna, co sprawia, że nasze władze duchowe otrzymują odpowiednie dyspozycje i sprawności, czyli virtutes. Akt kontemplacji obdarza umysł (rozum człowieka) słowem prawdy, które jest dla nas początkiem wiary. Akt sumienia obdarza naszą wolę czynem dobra, czyli miłością (caritas), natomiast upodobanie piękna obdarza naszą uczuciowość przeżyciem piękna, czyli nadzieją, która stanowi fascynację życiem. Dlatego teologia mówi w tym przypadku o cnotach wlanych, które mają pochodzenie i charakter nadprzyrodzony, skoro są pośrednim skutkiem nawiązania relacji osobowych z Bogiem. Teologia naucza także, że łaska doskonali naturę. My możemy dopowiedzieć, że doskonali naturę poprzez aktywizację osoby, a nie dzięki bezpośredniej obecności w duszy lub ciele.