Słownik osobowej aktywności

Słownik

osobowej aktywności

1) Osoba – stanowi osobową podmiotowość istnienia. Osoba jest stwarzana bezpośrednio przez Boga.

2)  Osobowa realność – czymś najbardziej realnym w człowieku jest osoba, która stanowi osobową podmiotowość istnienia. Dlatego cała moc sprawcza ludzkiego bytu jest skupiona i zawarta w osobie. To osoba przyczynuje wyposażenie istotowej możności człowieka. Osoba ze swoimi własnościami odpowiada za wyposażenie duchowości człowieka, czyli sprawia duchowe władze człowieka.

3)  Osobowa podmiotowość – jest zawarta w akcie istnienia urealniającym byt człowieka. Jest to podmiotowość sprawcza posiadająca realną moc sprawiania i poruszania, czyli aktywizacji władz duchowych. Osobowa podmiotowość stanowi źródło wszelkiej duchowej aktywności człowieka. To stamtąd nasze władze duchowe otrzymują impuls do realnego działania. Osobowa podmiotowość jest wyposażona we własności osobowe prawdy, dobra i piękna.

4)  Osobowe własności transcendentalne – są to własności istnienia. Stanowią one wyposażenie stwarzanego przez Boga aktu istnienia i dlatego posiadają rzeczywistą moc sprawczą, która staje się przyczyną realnego wyposażenia władz duchowych wraz z ich głównym działaniem.

5)  Aktywność osobowych własności istnienia (1) – pochodzi bezpośrednio od Boga. W akcie stwórczym własności te otrzymują zadanie przyczynowania duchowego wyposażenia natury człowieka (czyli istoty – możności istotowej). To dzięki ich sprawczej mocy, którą mają od Boga, powstają duchowe władze człowieka. Sprawcza moc własności osobowych przenika (emanuje?) w sferę możnościową tworząc tam i organizując władze duszy (potentiae animae), czyli zdolności do działania. Władze duchowe mogą dzięki temu odbierać akty osobowe płynące do nich z własności osobowych.

6)  Aktywność osobowych własności istnienia (2) – już po stworzeniu człowieka ta aktywność zależy również od relacji osobowych nawiązywanych z Bogiem i jego Świętymi. Gdy nasza osoba nawiązuje takie relacje dzięki posiadanym własnościom osobowym prawdy, dobra i piękna, wtedy moc sprawcza tych własności uaktywnia się i rozchodzi w postaci aktów osobowych kontemplacji, sumienia i upodobania.

7)  Osobowe relacje najlepiej zostały przedstawione przez Gogacza. Są to relacje, które łączą i wiążą miedzy sobą dwie różne osoby. Relacje te są zapodmiotowane we własnościach osobowych istnienia i łączą miedzy sobą analogiczne własności transcendentalne. Gogacz wyróżnił trzy takie relacje. Relacja miłości wiąże ze sobą własności dobra dwóch bytów osobowych. Relacja wiary łączy ze sobą własności prawdy, zaś relacja nadziei łączy własności piękna. Mamy więc do czynienia z trzema relacjami osobowymi analogicznie do wyróżnionych trzech własności osobowych prawdy, dobra i piękna. Gdy te relacje zostaną nawiązane, wtedy dokonuje się przepływ mocy sprawczej i zostają uruchomione akty osobowe odpowiednie dla każdej z własności. Gdy zostanie nawiązana relacja wiary, wtedy uaktywnia się nasza własność prawdy i podejmuje ona akty kontemplacji, czyli jakby przesyła aktywność realnej prawdy do władzy rozumu (intelektu). To powoduje powstanie w umyśle człowieka realnej pobudki do działania w postaci słowa prawdy. Gdy zaś zostanie nawiązana relacja miłości, wtedy uaktywnia się osobowa własność dobra, co powoduje pojawienie się aktów sumienia, które docierają do naszej woli i wywołują w niej czyny dobra, czyli miłosne działania, które popychają wolę do pragnienia osobowego dobra. Można powiedzieć, że akty sumienia pobudzają naszą wolę do realnego działania, które polega na chceniu i pragnieniu dobra. Inaczej wola może być skłonna do używania przyjemności lub kierowania się pomysłami naszego rozumu. Mamy wreszcie akty upodobania. Gdy zostanie nawiązana z inną osobą relacja nadziei, wtedy uaktywnia się własność osobowa piękna, która przesyła akty upodobania oddziałujące na naszą władzę uczuciową, co sprawia, że w uczuciowości pojawiają się przeżycia piękna, które stanowią dla niej bezpośrednią fascynację życiem. Nasza uczuciowość pod wpływem aktów upodobania zostaje nastawiona na pożądliwość życia, co objawia się tym, że człowiek jest otwarty na samo ludzkie życie i przekazywanie tego życia dalej. Bez takiej fascynacji życiem nasza uczuciowość może być skazana na podążanie za przyjemnościami ukazywanymi przez zmysły, co prowadzi prostą drogą do uzależnienia się od przyjemnych doznań.

8)  Osobowe akty – jak już pokazywaliśmy, istnieją trzy akty osobowe biorące początek ze sprawczej mocy własności osobowych prawdy, dobra i piękna. Są to akty kontemplacji, sumienia oraz upodobania. Można przyjąć, że te akty łączą naszą osobę z duchowością ludzkiej natury człowieka. Bez łączności, jaką zapewniają akty osobowe ludzka natura pozostaje w oderwaniu od osoby i działa wtedy jakby „na własną rękę”, czyli zupełnie niezależnie od osoby. Teologia podpowiada nam, ze jest to działanie upadłej natury. Dlatego naszym władzom duchowym należy przywrócić łączność z podmiotowością osoby. Temu właśnie mają służyć osobowe akty kontemplacji, sumienia i upodobania.

9)  Osobowe działanie ludzkiej natury – Żeby natura mogła podejmować osobowe działania, musi mieć bezpośredni kontakt z osobą (podmiotowością osobową). Ten związek polega na przyjmowaniu osobowych aktów pochodzących z podmiotowości istnienia. W ten sposób nasza duchowa natura powinna się poddać osobowej aktywności własności prawdy, dobra i piękna. Gdy władze duchowe przyjmą oddziaływanie aktów osobowych kontemplacji, sumienia i upodobania, wtedy dopiero pojawiają się w nich osobowe pobudki i skłonności do działania. Nasz intelekt musi przyjąć słowo prawdy, żeby mógł podejmować osobowe działanie, jakim jest mówienie prawdy. Z kolei wola musi przyjąć od sumienia czyn dobra, żeby mogła skłaniać się bezpośrednio i pragnąć osobowego dobra. Natomiast uczuciowość musi przyjąć od aktów upodobania przeżycie piękna, które prowadzi bezpośrednio do fascynacji życiem, co sprawia, że uczuciowość jest zdolna podejmować przeżycia radości i nadziei na nowe życie. Wszystko to sprawia, że naszą duchową naturę, czyli władze duchowe, stać na działania osobowe skierowane wprost do osobowej podmiotowości człowieka, a przez to chroniące ludzką osobę. Bez tej osobowej łączności nasza duchowa natura jest skazana na samorodność działań, czyli na działania zupełnie dowolne. Natura sama w sobie posiada jedynie możliwości do działania, dlatego potrzebuje odpowiedniego wsparcia i wzmocnienia. Jeśli brakuje takiego osobowego wsparcia, to wówczas władze naturalne poszukują jakiejś innej łączności z czymkolwiek realnym. Na ogół kończy się to odniesieniem do doświadczenia zmysłowego, które stanowi poznanie właściwości cielesnych posiadających ograniczony zakres realności, gdyż według nomenklatury Arystotelesowskiej posiadają status przypadłości. Zatem cała działalność natury opiera się wtedy na pozornej realności (niesamoistnej) tego, co materialne i cielesne, a nie na prawdziwej realności własności istnienia. Człowiek zostaje wówczas sprowadzony do cielesnego naturalizmu, czyli jest określany jako myślące zwierzę. A gdy nie chcemy poddawać się takim ograniczeniom realności, lecz pragniemy wznieść się gdzieś wyżej, wtedy trafiamy do świata idealnego, jaki proponuje nam myślenie. Myślenie powstało bowiem z negacji realności i stara się stworzyć dla siebie własny świat intencjonalny. Na ogół myślenie wykorzystuje do tego wszelki możliwy do pomyślenia materiał poznawczy, lecz interpretuje go po swojemu całkiem dowolnie. W ten sposób myślenie odkrywa przed nami świat możliwości, który dla człowieka pozbawionego osobowej realności wydaje się być całkiem ciekawym, a już na pewno łatwym i przyjemnym. Tak naprawdę dla naszej osoby jest to świat nieprzyjazny a nawet zgubny, gdyż możemy w nim całkiem zagubić własną osobę.