Dlaczego tak ważna jest realność osoby?

8. Dlaczego tak ważna jest realność osoby? Realność jest ważna, ponieważ to ona trwa i istnieje. Realność osoby trwa wiecznie, zaś wszystko inne przemija. Przemija postać tego świata, jak pisał biblijny poeta. Przemija także postać i wizerunek człowieka, ale realność jego osoby trwa na wieki. Poza tym tylko realność osoby może być przyczyną naszej natury.

Osobowa realność przyczynuje wyposażenie ludzkiej natury. To, że u człowieka mamy do czynienia z rozumną duszą, jest zasługą realności osoby ludzkiej. Tylko osobowa podmiotowość istnienia posiadająca własności prawdy, dobra i piękna może sprawiać władze duchowe człowieka. Rozum (intelekt) jest sprawiany przez własność prawdy, wola przez własność dobra, zaś uczuciowość jest sprawiana przez własność piękna. Natomiast konkretne zdolności i możliwości działania tych władz zależą już od dodatkowych przyczyn zewnętrznych (np. od rodziców, nauczycieli, znajomych i przyjaciół).

Nie można jednak stawiać na rozwój władz duchowych bez odwołania się do realności osoby i jej własności transcendentalnych. Ponieważ bez aktywności osobowej nasze władze są skazane na dialektyczną zmienność działań. Raz podejmują dobre działanie, żeby innym razem postąpić źle, gdyż wybór pomiędzy tymi działaniami jest całkiem dowolny, jeśli nie jest poparty przez jakąś realną zasadę (np. przez akty osobowe). Dlatego podejmowane przez nas działania nie są w stanie na trwałe udoskonalić naszej natury, lecz jednym razem czynią ją dobrą, a innym razem czynią ją złą. Stąd nie do końca słuszne jest stanowisko Arystotelesa, który sądził, że władze duchowe mogą się doskonalić poprzez ćwiczenie w dobrych działaniach. Dla niego dobre postępowanie było podążaniem drogą pośrednią pomiędzy skrajnościami, czyli taka zwykła przeciętność. Przeciętność nie może być doskonałością, ale może być takim codziennym podążaniem naprzód. Przecież dzisiaj uważa się przeciętność za coś postępowego. Człowiek nieprzeciętny staje się bowiem zagrożeniem dla społeczeństwa, albo raczej dla instytucji publicznych, które pretendują do wyrażania opinii społecznych lub politycznych, ponieważ może zawładnąć duchem społeczeństwa i popchnąć je do heroizmu (np. do opowiedzenia się za prawdą, dobrem i pięknem), ale może się także zdarzyć coś przeciwnego.