Nawrócenie

Nawrócenie. Do podjęcia na nowo życia moralnego potrzebujemy nawrócenia. Nawrócenie oznacza powrót do osobowej realności człowieka. Skoro dzięki złym czynom negujemy realność człowieka, to dla przywrócenia moralności potrzebujemy odwrócenia tej sytuacji. Ale jeśli utrwalimy swoje złe działanie, to przyjmujemy postawę złości i głupoty, którą wcale nie jest łatwo zmienić. Aby wyrwać się z kręgu zła człowiek potrzebuje bardzo silnego impulsu. Czasami wystarczy głos sumienia, żeby człowiek zmienił swoje postępowanie. Czasami człowiek potrzebuje doświadczenia cierpienia, aby zmienić swoje myślenie. Czasami wystarczy dobra rada kogoś mądrego, a czasami wystarczy własny namysł, zastanowienie się nad swoim działaniem. Ale gdy to wszystko nie pomaga, to wtedy konieczna jest miłosierna i łaskawa interwencja Boga.

Nawrócenie jest radykalną zmianą postępowania i myślenia. Tradycja chrześcijańska wyróżnia tutaj metanoję, czyli zmianę myślenia, oraz paideję, czyli zmianę działania. Paideja oznacza zarazem cel i istotę wychowania, które polega na zmianie postępowania człowieka na lepsze. Ponadto wydaje się, że całe to moralne nawrócenie człowieka musi być związane i poprzedzone nawróceniem religijnym. Człowiekowi trudno jest samemu zmienić sposób swojego postępowania. Powtarzanie określonych działań odbija się w naturalnych władzach powstawaniem sprawności. Właśnie etyka grecka była oparta na wyrabianiu i utrwalaniu w człowieku sprawności, czyli cnót moralnych. Ale etyka ta pomijała zupełnie oddziaływanie Boga na człowieka. A przecież wiemy, że to Bóg może oddziaływać na umysł i serce człowieka. Dlatego wydaje się, że to Bóg rozpoczyna nawrócenie człowieka, bo tylko dzięki łasce otrzymanej od Niego możemy radykalnie zmienić swoje życie i działanie. Tylko Bóg jest w stanie przywrócić naszym władzom duchowym zasady moralne – prawdę, dobro i piękno. Jednak człowiek musi zwrócić się do Boga w akcie skruchy i pokory.