Człowiek

Człowiek. Funkcjonują dzisiaj dwie przeciwstawne filozofie człowieka. Pierwszą jest teoria naturalistyczna. Odwołuje się ona do pojęcia ludzkiej natury. Ludzka natura jest traktowana jako cząstka szerszej natury świata (przyrody). W tym ujęciu człowiek powstał w wyniku procesu ewolucji materii stanowiącej tworzywo świata. Człowiek jest uważany za najdoskonalszy etap rozwoju ewolucyjnego. W związku z tym rozumność człowieka powstała na skutek rozwoju biologicznego organizmu. Natomiast sam człowiek rozwija się dalej dzięki działalności kulturalnej tworząc w ten sposób swój własny świat duchowy. Kultura stanowi jedyną sferę duchową dla człowieka. Kultura powstaje dzięki myśleniu i stanowi utrwalenie różnych sposobów ludzkiego myślenia. Cała ta teoria ma być naukowym wyjaśnieniem ludzkiego bytu.

Istnieje również druga teoria człowieka, którą można nazwać personalistyczną. Odwołuje się ona do pojęcia osoby. Człowiek jest osobą, która pochodzi bezpośrednio od Boga. Ludzka osoba została stworzona przez Boga. Biblia mówi, że Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo. Osoba ludzka stanowi podmiotowość istnienia. Bóg jest pojmowany jako Czyste Istnienie, dlatego może stwarzać osobowe istnienie człowieka. Dopiero stworzona osoba jako realność i aktywność istnienia przyczynuje z kolei ludzką naturę, zarówno duchową (rozumną) jak i cielesną (życie). Dlatego rozumna natura człowieka jest sprawiana przez osobowe własności zawarte w istnieniu. Na powstanie oraz postać natury rozumnej mają wpływ także przyczyny zewnętrzne, czyli byty inteligentne – aniołowie. Rozumna natura nie jest więc wynikiem procesu ewolucyjnego, ale skutkiem działania zasad wewnętrznych oraz przyczyn zewnętrznych. Jest to wyjaśnienie metafizyczne. Ludzkie życie nie jest zatem przystosowaniem się do środowiska, ale uaktywnieniem się różnych sił i zdolności zawartych w osobie i naturze człowieka.

Osoba zapewnia człowiekowi doskonałe działanie, jednak natura może działać raz dobrze, a raz źle. Jeśli człowiek żyje wyłącznie na zasadzie swojej natury, to pozostaje w ciągłym dylemacie, w jakimś rozdarciu pomiędzy prawdą i fałszem, dobrem i złem, pięknem i brzydotą. Człowiek musi mieć jasny cel w swoim życiu, do którego będzie zmierzał. Tym celem powinno być osobowe spełnienie poprzez religijność i moralność. Aby jednak ożywić w człowieku aktywność osoby, potrzebna jest łaska Boża, czyli nadprzyrodzona opieka Boga.